Szkoła Podstawowa nr 7 była z czerwonej cegły i miała wieżyczkę, którą każdy uczeń widział, ale mało kto już zauważał. Kiedyś zegar w tej wieżyczce wybijał godziny nad całym osiedlem, teraz stał ponoć na zawsze przyklejony do bezpiecznej dwunastki. W ciepłe dni pachniało tu kredą, gumką do ścierania i rozgrzaną, skrzypiącą podłogą sali gimnastycznej. W poniedziałek Maja zjawiła się wcześniej. Uwielbiała ten moment, kiedy szkoła dopiero się budzi: skrzypienie drzwi, echo kroków na długim korytarzu i miękki pomruk rozmów w szatni. Igor dołączył do niej, trzymając pod pachą teczkę z rysunkami maszyn. Oboje musieli dokończyć plakat na przyrodę o wynalazkach, które zmieniły świat. – Zgadnij, co dziś źle narysowałem – mruknął Igor, wyciągając z teczki kartkę. – Koło zębate. Znowu. Wiesz, że one aż proszą się o idealne proporcje, a ja z uporem robię je za małe? – Koła zębate proszą o śniadanie – roześmiała się Maja i machnęła pędzelkiem, żeby domalować cień pod ich zabytkowym młynem na obrazku. Zanim rozległ się zwyczajny dzwonek elektroniczny, w szkole stało się coś, co oboje zapamiętali na długo. Najpierw drgnął metalowy szkielet budynku, jakby ktoś nim lekko potrząsnął. Potem – klarowny, głęboki ton uderzył w powietrze. Raz. – Słyszysz? – Maja odłożyła pędzel. Dwa, trzy, cztery, pięć… Dźwięk był okrągły, stary, zupełnie inny niż brzęczyk z sekretariatu. Stał się jakby cięższy przy siódmym uderzeniu, a jednak nie przestał. Sześć, siedem, osiem, dziewięć, dziesięć… Igor zaczął liczyć na palcach, potem w myślach, a na koniec, bezwiednie, szeptem. – Jedenaście… dwanaście… trzynaście? Przez ułamek sekundy panowała cisza, po czym rozległ się normalny szkolny dzwonek. Korytarz wybuchł stukotem butów, drzwi się otwierały, ktoś wołał do kolegi z naprzeciwka, ktoś inny śmiał się głośno. Maja i Igor patrzyli na siebie, jakby właśnie usłyszeli coś, co nie powinno było dać się usłyszeć. – Przecież on nie działa od stu lat – powiedział Igor, bardziej do siebie niż do Maji. – To by tłumaczyło, dlaczego bije trzynaście – odpowiedziała Maja z poważną miną, chociaż w oczach aż jej tańczyło. – Bo nie wie, kiedy przestać. Na pierwszej przerwie poszli do pana Henia, woźnego. Znali go wszyscy: zawsze miał przy pasku pęk kluczy tak duży, że dźwięczał jak mała orkiestra. – Panie Henio, zegar w wieżyczce… – zaczęła Maja. – Jaki zegar? – Pan Henio spojrzał znad kubka herbaty. – Ten w wieży? A dajcie spokój. Nie chodzi od lat. Może wam się dzwonek z sali fizyki przestawił. – To nie był dzwonek z sali – nie ustępował Igor. – Tamten jest wysoki i piszczący. A to brzmiało jak… no, jak coś, co może ważyć tonę. Woźny wzruszył ramionami, ale zerknął kątem oka na koniec korytarza. Tam, za czerwoną taśmą „Nie wchodzić”, stała wysoka drabina oparta o sufit, a na suficie widać było kwadratową klapę – jedyną w całym budynku. – Remont – wyjaśnił. – Malują przy bibliotece. I zabezpieczamy sufit, bo się sypie. Nic dla was. I pamiętajcie: tam nie wolno. Maja i Igor wymienili porozumiewawcze spojrzenie. „Nic dla was” brzmiało jak „sprawdźcie to natychmiast”. Ale nie od razu. Najpierw lekcje, potem plan. Na polskim pani Łucja mówiła o opowiadaniach, które zaczynają się od rzeczy niemożliwych. Na matematyce rysowali kąt prosty, a Maja miała wrażenie, że ten kąt prowadzi ich prosto do klapy przy bibliotece. Na przyrodzie pani Wolańska opowiadała o ciśnieniu, a Igor pomyślał, że gdyby z wieżyczki spadła kropla dźwięku, ciśnienie na pewno byłoby inne. Na długiej przerwie skręcili do biblioteki. Było tu półciemno i cicho, jak w kościele dla liter. Pani Kalina, bibliotekarka, właśnie układała nowości na wózku. – Dzień dobry. Szukamy… starych zdjęć szkoły – powiedziała Maja możliwie najnaturalniej. – Stare zdjęcia? – Pani Kalina uśmiechnęła się, jakby czekała na to pytanie całe życie. – O, to dobrze trafiliście. Mamy kronikę szkolną od 1924 roku. Tylko ostrożnie. Kronika była gruba, oprawiona w płótno i pachniała kurzem, który nie chciał opuścić tej sali. Maja gładziła ostrożnie strony, Igor czytał podpisy. – Patrz – powiedział nagle. – „Rok 1931. Uroczystość szkolna. Zegar w wieży naprawiony.” Na zdjęciu uczniowie w krótkich spodenkach stali w równych rządkach. Za nimi wieżyczka wyglądała świeżo, jak po solidnym szorowaniu. Maja odwróciła stronę i z książki wysunął się płaski, metaliczny przedmiot. Uderzył o blat cicho, ale tak, żeby oboje od razu zamarli. – Klucz? – wyszeptała. To był klucz, stary, z ozdobnym łukiem i lekko starte zęby. Do niego przywiązana była papierowa zawieszka z napisem starannym pismem: „XIII – wieża”. – On tak po prostu wypadł? – Pani Kalina uniosła brwi, kiedy Maja pokazała jej znalezisko. – Niesamowite. Widocznie ktoś kiedyś schował go w kronice. Pewnie opiekun strychu. Trzeba to odłożyć w bezpieczne miejsce… – Moglibyśmy zrobić zdjęcie tej strony i klucza? – spytał szybko Igor. – Zdjęcie tak, klucz – odkładam do szuflady. Po lekcjach możecie mi pomóc go opisać – zdecydowała bibliotekarka i poszła do kantorka po foliowe koszulki. Kiedy zniknęła za drzwiami, Maja i Igor pochylili się nad stolikiem. Klucz leżał dokładnie między nimi, jakby dawno na nich czekał. – XIII – powtórzyła Maja półgłosem. – Więc nie zwariowaliśmy. – Strych, wieża, klapa – wymienił Igor. – I ten dźwięk. Usłyszeli skrzypnięcie w kantorku. Pani Kalina wracała. Maja wzięła głęboki wdech. – Pani Kalino? – zawołała. – Czy w bibliotece jest może jakaś mapa szkoły? Albo plan ewakuacyjny sprzed remontu? – Na ścianie przy oknie wisi stary plan – odpowiedziała bibliotekarka, odkładając koszulki. – Tylko nie zdejmujcie. On się trzyma na dwóch gwoździkach, a trzeci lubi wypadać. Plan był pożółkły i pełen drobniutkich literek. Maja przesunęła palcem po korytarzach jak po rzekach na mapie. Zauważyła, że obok napisu „Biblioteka” kiedyś istniały schody oznaczone cienką kreską. Schody prowadziły w górę, wprost pod dach. – Są – szepnęła. – Tylko… na planie widać drzwi za regałem z mapami. Rzut oka w stronę regału wystarczył. Na końcu sali wisiała wielka mapa powiatu, ciężka, na drewnianej listwie. Pod nią stał regał, a za nim – nic. A może właśnie coś. – Po lekcjach – powiedział Igor. – Bez plecaków, bez hałasu. Dzień ciągnął się jak guma, o którą trzeba prosić dziesięć razy. Kiedy w końcu rozeszły się ostatnie dzieci, a szkolny gwar opadł, Maja i Igor wrócili do biblioteki. Pani Kalina akurat wynosiła pudło z makulaturą. – Zamykam na kwadrans – oznajmiła. – Idę do sekretariatu. Bądźcie grzeczni i nie dotykajcie drabiny malarzy. „Bądźcie grzeczni” potrafiło znaczyć bardzo wiele rzeczy. Zostało im piętnaście minut. Maja i Igor czym prędzej przesunęli regał o dwa centymetry – tyle wystarczyło, żeby mapa lekko się poruszyła. Za listwą z prawej strony była wąska szpara. Igor wsunął tam linijkę, podważył, a Maja pociągnęła mapę i uniosła ją jak zasłonę. Za nią znajdowały się niskie drzwi z ciemnego drewna. Nie były duże ani ozdobne, ale miały w sobie coś, co sprawiało, że wyglądały na bardzo stare. Zamek z brązu wciąż tkwił na swoim miejscu. Nad klamką ktoś dawno temu wyrył pionową kreskę i obok dwanaście krótszych – jakby zaznaczając dni, uderzenia, może kroki. – Bez klucza nie wejdziemy – stwierdził Igor. – Chyba że… – Maja spojrzała w stronę biurka. Pusta kronika leżała tam, gdzie ją zostawili. Ale klucza już nie było. Pani Kalina schowała go do szuflady w kantorku. – Albo poczekamy do jutra. Cisza w bibliotece była jak woda w wysokiej szklance: wystarczyło stuknąć paznokciem, by drgnęła. Maja wyjęła z kieszeni małą latarkę – na wszelki wypadek. Igor słuchał. I wtedy usłyszeli coś, co zmroziło powietrze tuż nad podłogą. Daleko, zupełnie jak zza grubej ściany, rozległ się cichy, metaliczny szept: tik… tik… tik… – Zegar? – Igor nie musiał kończyć pytania. Tiknięcia nie były równe. Co któreś przeciągało się, jakby coś je zatrzymywało, a potem puszczało z wysiłkiem. Maja poczuła, jak włosy na karku stają jej dęba. Podniosła latarkę i oświetliła zamek. Klucz, który widzieli rano, miał zawieszkę z napisem „XIII”. Jakby po to, żeby go tu włożyć. Nie zdążyli wrócić po klucz. Drzwi od kantorka trzasnęły, gdzieś ktoś przesunął krzesło, a na korytarzu zahuczał wózek woźnego. Maja cofnęła rękę. W tej samej chwili na górze, nad ich głowami, coś ledwie słyszalnie stuknęło. Jak kroki? Jak moneta spadająca na podłogę? – Jutro – wysapał Igor. – Jutro, pierwsza przerwa. Poprosimy panią Kalinę, żeby pokazała nam klucz jeszcze raz. I poprosimy o pozwolenie. – Albo… – Maja spojrzała w stronę okna, gdzie cieniem przesunęła się gałąź kasztanowca, i w stronę regału, który teraz już znał ich zamiary. – Zrobimy to bardzo ostrożnie. Nie wiedzieli jeszcze, że „jutro” przyjdzie szybciej, niż myśleli. Bo dokładnie o dwunastej na całe piętro spadł dźwięk, tak gęsty, że książki na półkach zadrżały. Raz, dwa, trzy… Maja i Igor zamarli, licząc, jakby od tego zależał oddech. Gdy wybrzmiał trzynasty ton, w zamku starych drzwi coś kliknęło. Zgrzytnęła sprężyna, zamek puścił, a z ciemności za progiem dobiegł ich przeciąg – i ruch, delikatny, ale nie do pomylenia. Jakby ktoś, albo coś, właśnie odsunęło się w głąb.